Tembellik Alzheimer’i Tetikliyor

Dünya’da yak­la­şık 30 mil­yon kişi Alz­he­imer Has­ta­lı­ğı tanı­sı almış durum­da. Bu sayı­nın 2050’li yıl­lar­da 160 mil­yon kişi­ye ula­şa­ca­ğı öngö­rü­lü­yor. Hare­ket­siz yaşam ve fast­fo­od tar­zı bes­len­me­nin bu artı­şın en büyük nede­ni oldu­ğu­nu söy­le­yen Nöro­lo­ji Uzma­nı Doç. Dr. Bur­cu Örme­ci, kilo artı­şı ve hare­ket­siz­lik­le bir­lik­te beyin kan akı­mı­nın azal­dı­ğı­na, bunun da Alz­he­imer has­ta­lı­ğı açı­sın­dan risk oluş­tur­du­ğu­na ve has­ta sayı­sı­nın art­ma­sı­nın top­lu­mun eko­no­mik yükü­nün de art­ma­sı­na neden ola­ca­ğı­na dik­kat çekti.

Hare­ket­siz yaşam ve fast­fo­od tar­zı bes­len­me Alz­he­imer Has­ta­lı­ğı­nın en büyük neden­le­rin­den biri. Dünya’da yak­la­şık 30 mil­yon kişi Alz­he­imer tanı­sı almış durum­da, bu sayı­nın 2050’li yıl­lar­da yak­la­şık 160 mil­yon kişi­ye ula­şa­ca­ğı ön görü­lü­yor.  Yedi­te­pe Üni­ver­si­te­si Koşu­yo­lu Has­ta­ne­si Nöro­lo­ji Uzma­nı Doç. Dr. Bur­cu Örme­ci, “Hare­ket­li bir yaşam yok­sa veya düzen­li egzer­siz yapıl­mı­yor­sa beyin kan akı­şı aza­lı­yor ve bu da Alz­he­imer has­ta­lı­ğı­nın oluş­ma­sı açı­sın­dan risk oluş­tu­ru­yor” dedi.

“BEYİN KAN AKIMININ AZALMASI KİLO İLE BAĞLANTILI”

Alz­he­imer has­ta­lı­ğı­nın son yıl­lar­da­ki en önem­li risk fak­tör­le­rin­den biri­nin beyin kan akı­mı­nın azal­ma­sı oldu­ğu­nu belir­ten Doç. Dr. Örme­ci, şun­la­rı söyledi:

“Beyin kan akı­mı­nın azal­ma­sı kilo ile bağ­lan­tı­lı­dır. Yani bir insa­nın vücut kit­le endek­si ne kadar yük­sek­se beyin­de­ki kan akı­şı o kadar yavaş­lar. Hare­ket­li bir yaşam yok­sa veya düzen­li egzer­siz yapıl­mı­yor­sa beyin kan akı­şı aza­lı­yor ve bu da Alz­he­imer has­ta­lı­ğı­nın oluş­ma­sı açı­sın­dan risk fak­tö­rü oluş­tu­ru­yor. Bir diğer neden ise bes­len­me. İşl­enm­iş kar­bon­hid­rat ve hay­van­sal yağ ağır­lık­lı ve pro­te­in, vita­min den­ge­si­ne özen gös­te­ril­me­yen düzen­siz bes­len­me de Alz­he­imer has­ta­lı­ğı açı­sın­da önde gelen risk fak­tö­rü ara­sın­da. Bu yüz­den iyi bes­len­me­ye ve fizik­sel akti­vi­te­ye emek har­ca­mak iste­me­yen, hare­ket­siz ve kilo­lu kişi­ler­de Alz­he­imer has­ta­lı­ğı görül­me ihti­ma­li yüksek.”

“ALZHEİMER’I ÖNLEMEK İÇİN ELİMİZDE HERHANGİ BİR İLAÇ YOK”

Alz­he­imer has­ta­lı­ğı için kul­la­nı­lan ilaç­la­rın tama­mı­nın sade­ce süre­ci yavaş­lat­tı­ğı­nı akta­ran Doç. Dr. Örme­ci, “Akde­niz tipi bes­le­nen ve hare­ket­li kişi­ler­de Alz­he­imer has­ta­lı­ğı ris­ki olduk­ça aza­lı­yor. Şu an eli­miz­de Alzheimer’ı dur­du­ra­cak veya iyi­leş­ti­recek her­han­gi bir ila­cın olma­ma­sı has­ta­lık­tan korun­ma­nın öne­mi­ni daha da net orta­ya koyu­yor. Eli­miz­de­ki ilaç­la­rın tama­mı has­ta­lık baş­la­dı­ğın­da süre­ci yavaş­lat­ma­ya yöne­lik. Bu neden­le çocuk­luk­tan iti­ba­ren sağ­lık­lı bes­len­mek ve egzer­si­zi haya­tı­mı­zın bir par­ça­sı hali­ne getir­mek son dere­ce önem taşı­yor. Hat­ta çalış­ma­lar gös­ter­miş ki, Alz­he­imer has­ta­lı­ğı tanı­sı aldık­tan son­ra bile düzen­li egzer­siz ve iyi bes­len­me Alz­he­imer has­ta­lı­ğı­nın gidi­şa­tı­nı yavaş­la­ta­bi­li­yor ve ilaç­la­rın yapa­ma­dı­ğı düzel­me­yi sağ­la­ya­bi­li­yor. Bu kri­ter­ler gene­tik risk olsun ya da olma­sın her­ke­si kap­sı­yor. Alz­he­imer has­ta­lı­ğı­na iyi gelecek bit­ki, tohum veya kök ara­mak­tan­sa iyi bes­len­me ve hare­ket etme çok daha kesin sonuç­lar ver­mek­te” diye konuştu.

YAŞ EN ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRÜ

Bes­len­me ve fizik­sel akti­vi­te­nin yanı sıra Alz­he­imer has­ta­lı­ğı­nın en önem­li risk fak­tö­rü­nün yaş oldu­ğu­nun altı­nı çizen Doç. Dr. Bur­cu Örme­ci bu konuy­la ilgi­li de bazı yan­lış algı­la­rın oldu­ğu­nu belir­te­rek şun­la­rı anlattı:

“Net bir şekil­de Alz­he­imer yaş­lan­ma ile ala­ka­lı bir has­ta­lık­tır. Genç­ler­de bu has­ta­lı­ğın orta­ya çık­ma­sı için yeter­li yaş­lan­ma olma­dı­ğın­dan Alz­he­imer has­ta­lı­ğı da söz konu­su değil­dir. 25- 30 yaş ara­lı­ğın­da bana kor­ku ile baş­vu­ran has­ta­la­rı­mız var. Ancak bu yaş­lar­da Alz­he­imer tanı­sı alma­nın zaten müm­kün olma­dı­ğı­nın bilin­me­si gere­kir. Özel­lik­le aile­sin­de Alz­he­imer has­ta­lı­ğı olan genç birey­ler ‘ben de Alz­he­imer ola­cak mıyım’ diye nöro­log­la­ra baş­vu­ru­yor. Bunu söy­le­me­nin ola­na­ğı yok.  Ancak, aile­de bir­den çok Alz­he­imer tanı­sı almış kişi­nin olma­sı ya da aile­de 50 yaşın­dan önce tanı almış has­ta­la­rın olma­sı duru­mun­da gene­tik risk artı­yor diye­bi­li­riz ama kesin­lik­ten söz edemeyiz.”

“Hafı­za, yaş­la bir­lik­te azal­ma­sı gere­ken bir şey değil­dir. Beyin­sel işlev­le­ri­ni­zi etki­le­ye­bi­lecek sağ­lık­lı alış­kan­lık­lar edin­me­ye baş­la­mak için asla çok genç değil­si­niz veya çok geç değil. Bey­ni­ni­zi zeki­ce yapı­lan­dı­rın” diyen Yedi­te­pe Üni­ver­si­te­si Has­ta­ne­si Nöro­lo­ji Uzma­nı Doç. Dr. Bur­cu Örme­ci, “Beyin açı­sın­dan sağ­lık­lı bir yaşam tar­zı” önem­li sayı­da insan­da demans geli­şi­mi­ni gecik­ti­re­bi­li­yor veya önle­ye­bi­li­yor. Bu neden­le Alz­he­imer has­ta­lı­ğın­da hiç­bir zaman geç değil, bu yüz­den biz her­ke­se “şim­di baş­la” diyo­ruz” dedi.