Çocukların gözlerini en çok akıllı telefonlar zorluyor

Uzak­tan onli­ne eği­tim, çocuk­la­rın ekran kar­şı­sın­da uzun saat­ler geçir­me­le­ri­ni kaçı­nıl­maz hale dönüş­tür­dü. Doğ­ru ekran kul­la­nı­mı­na dik­kat çeken Türk Oftal­mo­lo­ji Der­ne­ği, ekran kar­şı­sın­da geçi­ri­len uzun süre­le­rin çocuk­lar­da diji­tal göz yor­gun­lu­ğu­na ve miyo­pi­nin hız­lı artı­şı­na neden ola­bil­di­ği uya­rı­sı­nı yap­tı. Göz­le­ri en çok akıl­lı tele­fon­la­rın yor­du­ğu­na vur­gu yapan der­nek, 20–20-20 kura­lı­na uyul­ma­sı­nı ve ders ara­la­rın­da ekran­dan uzak­la­şıl­ma­sı istedi. 

Türk göz dok­tor­la­rı­nı tem­sil eden Türk Oftal­mo­lo­ji Der­ne­ği, diji­tal ağır­lık­lı yeni eği­tim döne­min­de, göz sağ­lı­ğı açı­sın­dan ebe­veyn­le­re düşen en önem­li göre­vin çocuk­la­rın ekran kul­la­nı­mı­nı bilinç­li şekil­de yönet­mek oldu­ğu­na işa­ret etti.

Türk Oftal­mo­lo­ji Der­ne­ği (TOD) Şaşı­lık Biri­mi Baş­ka­nı Prof. Dr. Nazan Ben­gü­de­niz’e göre, uzun ekran­lar süre­le­ri, son yıl­lar­da çok yay­gın ola­rak diji­tal göz yor­gun­lu­ğu­na ve miyo­pi­nin hız­lı artı­şı­na neden olu­yor. Ancak “çocuk­la­rı ekran­dan tümüy­le uzak tut­mak müm­kün olma­dı­ğı gibi gerek­li de değil, çün­kü çocuk­la­rın diji­tal bece­ri­le­re de ihti­ya­cı var” tes­pi­ti­ni yapan Ben­gü­de­niz, yoğun ekran kul­la­nı­mı­nın etki­le­ri­ni ve nele­re dik­kat edil­me­si gerek­ti­ği­ni paylaştı.

Ekran gözü bozar mı?

Prof. Dr. Nazan Ben­gü­de­niz, ekran­la­rın ara­sın­da gözü en çok zor­la­yan cihaz­la­rın akıl­lı tele­fon­lar oldu­ğu­nu belir­te­rek, şun­la­rı söy­le­di: ”Çok yakın­dan ve çok küçük bir ekra­na uzun süre odak­la­na­rak bak­mak, yat­kın olan çocuk­lar­da miyo­pi­yi, astig­ma­tı ve hat­ta kay­ma­la­rı tetik­le­ye­bi­li­yor. Akıl­lı tele­fon­la­rın çocuk­lar tara­fın­dan da uzun süre­li kul­la­nıl­ma­sın­dan beri, çocuk­lar­da fark­lı göz kay­ma­la­rı göre­bil­mek­te­yiz. Son yıl­lar­da miyo­pi­nin yaşı çok aşa­ğı­la­ra inmiş durum­da. Bu neden­le çocuk­la­rı akıl­lı tele­fon­lar­dan kesin­lik­le uzak tut­mak gerek.”

Tele­viz­yon en masum seçenek

“45 cm’den daha faz­la yak­la­şıl­ma­ma­sı koşu­lu ile tab­let ve bil­gi­sa­yar, tele­fon­la­ra göre nis­pe­ten daha az yoru­cu. Ama koşul­lar elve­ri­yor­sa uzak­tan tele­viz­yon ekra­nı­nın kul­la­nıl­ma­sı en masum seçe­nek” diyen TOD Şaşı­lık Biri­mi Baş­ka­nı, “Tele­viz­yo­nun, yak­la­şıl­ma­ma­sı koşu­lu ile gör­me bozuk­lu­ğu yap­tı­ğı­nı gös­te­ren çalış­ma yok. Bu konu­da genel­lik­le sebep sonuç bağ­lan­tı­sı yan­lış yorum­la­nı­yor. Çocuk­lar tele­viz­yo­na yak­laş­tık­la­rı için göz­le­ri bozul­mu­yor, çoğun­luk­la miyo­pi ya da astig­ma­tiz­ma nede­niy­le göz­le­ri uza­ğı iyi gör­me­di­ği için tele­viz­yo­na yak­la­şı­yor” dedi.

Hiper­met­rop çocuklar

Prof. Dr. Nazan Ben­gü­de­niz, hiper­met­rop olan çocuk­lar­da ise duru­mun fark­lı oldu­ğu­nu söy­le­di. Ben­gü­de­niz, “Uza­ğı ve yakı­nı iyi gören çocuk­lar­da aile, çocu­ğun göz­le­ri­nin sağ­lık­lı oldu­ğu­nu düşü­ne­bi­li­yor. Oysa­ki bu çocuk­la­rın göz muaye­ne­le­rin­de bazen ancak dam­la­lı muaye­ne yapıl­dı­ğın­da orta­ya çıka­rı­la­bi­len giz­li hiper­met­ro­pi­ler söz konu­su olabiliyor.

Hiper­met­rop çocuk­lar, uza­ğı ve yakı­nı iyi göre­bi­li­yor­lar ancak özel­lik­le yakı­nı net göre­bil­mek için göz kas­la­rı­nı kul­la­na­rak uyum yap­mak zorun­da kalı­yor ve bu da onla­rın gör­me bozuk­lu­ğu olma­yan çocuk­la­ra göre daha erken yorul­ma­sı­na, baş ağrı­sı­na, çalış­ma ve oku­ma istek­siz­li­ği­ne, kon­sant­ras­yon sorun­la­rı­na yol aça­bi­li­yor. Bu neden­le çocuk­la­rın göz muaye­ne­sin­den geçi­ri­le­rek, gerek­li durum­lar­da göz­lük veri­le­rek ekran kar­şı­sın­da­ki kon­for­la­rı­nı art­tır­mak gere­ki­yor” tes­pi­ti­ni yaptı.

Göz kırp­ma­da­ki azal­ma göz kuru­lu­ğu­na neden oluyor

“Aslın­da göz kuru­lu­ğu çocuk­lar­da nadir görü­len bir durum” diyen Prof. Ben­gü­de­niz, buna kar­şın uzun süre ekran kar­şı­sın­da kal­ma­nın çocuk­lar­da da daki­ka­da­ki göz kırp­ma sayı­sı­nı azalt­tı­ğı için göz­ler­de kuru­luk ve buna bağ­lı ola­rak kızar­ma, yan­ma, bat­ma, kaşın­tı, kır­pış­tır­ma gibi belir­ti­le­re neden oldu­ğu­nu ve hat­ta tik­le­re zemin hazır­la­ya­bil­di­ği­ni söy­le­di. Ben­gü­de­niz, “Bu durum­lar­da göz muaye­ne­sin­den geçe­rek okü­ler yüze­yin değer­len­di­ril­me­si ve ek bir pato­lo­ji var­sa uygun teda­vi­nin baş­lan­ma­sı gere­ki­yor” dedi.

Bil­gi­sa­yar ekra­nı göz hiza­sın­da olmalı

“Bil­gi­sa­yar ekra­nı kul­la­nı­lı­yor­sa göz sevi­ye­si­nin üze­rin­de olma­ma­sı­na dik­kat edil­me­li, çün­kü bu durum­da yuka­rı bakış pozis­yo­nun­da kapak ara­lı­ğı­nın geniş­le­me­si nede­ni ile göz kuru­lu­ğu daha faz­la görü­lü­yor” diyen Prof. Ben­gü­de­niz, “ekran kar­şı­sın­da uzun süre­le­rin geçi­ril­me­si­nin kaçıl­maz oldu­ğu günü­müz­de bu yakın­ma­lar görül­dü­ğün­de, suni göz­ya­şı kul­la­nı­mı ile des­tek olmak göz­le­ri kıs­men rahat­la­ta­cak­tır” diye konuştu.

Göz sağ­lı­ğı için 20–20-20 kuralı

TOD Şaşı­lık Biri­mi Baş­ka­nı, ekran süre­si ve gözün din­len­di­ril­me­siy­le ilgi­li ise şun­la­rı ifa­de etti: “Ekran kar­şı­sın­da 20 daki­ka­lık bir çalış­ma­nın ardın­dan veri­len ara­lar­da göz­ler, yakı­na odak­la­nıl­ma­yan bir uğraş ile din­len­di­ril­me­li­dir. Örne­ğin çocuk ders ara­la­rın­da ekran başın­dan kal­kıp cep tele­fo­nu­na geç­me­me­li ya da bil­gi­sa­yar oyu­nu­na yön­len­me­me­li­dir. Onli­ne ders­le­rin dışın­da­ki ekran kul­la­nım­la­rın­da dün­ya­da genel kabul gören süre 20–20-20 kura­lı­dır. Yani her 20 daki­ka­da bir 20 sani­ye boyun­ca 20 feet yani 6 met­re ya da daha uza­ğa bakılmalıdır.”

Aydın­lat­ma ve gün ışı­ğı çok önemli

Müm­kün oldu­ğu kadar uzak mesa­fe­den büyük ekran ter­cih edil­me­si gerek­ti­ği­ni dile geti­ren Prof. Ben­gü­de­niz, ortam aydın­lat­ma­sı ile ekran aydın­lat­ma­sı­nın da bir­bi­riy­le uyum­lu olma­sı gerek­ti­ği­ni belirt­ti. Ben­gü­de­niz, “Ders ara­la­rın­da çocuk­lar ekran dışı akti­vi­te­le­re yön­len­di­ril­me­li. Son çalış­ma­lar gün­de 1.5–2 saat günı­şı­ğı gör­me­nin miyo­pi­nin iler­le­me­si­ni yavaş­lat­tı­ğı­nı gös­te­ri­yor. Bu neden­le ders saat­le­ri­nin dışın­da çocuk­lar açık hava akti­vi­te­le­ri­ne yön­len­di­ril­me­li” dedi.

TOD Hak­kın­da

Türk Göz Hekim­le­ri­nin res­mi ulu­sal mes­le­ki der­ne­ği olan Tür­ki­ye Oftal­mo­lo­ji Der­ne­ği (TOD), göz has­ta­lık­la­rı uzman­la­rı­nı ve bu konu­da uzman­lık eği­ti­mi almak­ta olan hekim­le­ri bün­ye­sin­de barın­dı­rı­yor. 5 bini aşkın üye­siy­le ulu­sal göz sağ­lı­ğı­na kat­kı­da bulun­ma­yı, üye­le­ri­nin mes­le­ki ve bilim­sel alan­lar baş­ta olmak üze­re her alan­da geliş­me­le­ri­ni sağ­la­ma­yı, hak­la­rı­nı koru­ma­yı, hal­kın göz sağ­lı­ğı­nı ve mes­le­ğin gele­ce­ği­ni teh­dit eden etik ve bilim dışı uygu­la­ma­lar­la müca­de­le etme­yi amaç­lı­yor. 1928 yılın­da kuru­lan der­ne­ğin genel mer­ke­zi İstanbul’da bulu­nu­yor. facebook.com/TurkOftalmolojiDernegi twitter.com/turkoftalmoloji instagram.com/turkoftalmolojidernegi